Suuqa korontada ee iswiidhan waxa uu ka kooban yahay qaybo waawayn oo midkastaaba kan kale ku xidhan yahay. Si aynu innagu u xaqiijino inaynu helno koronto la isku halayn karo, waxaynu u baahanaay inaynu usoo saarno koronto ku filan dhammaan Iswiidhan si uu si habsami ah ugu shaqeeyo suuqa korontadu iyo si awood loogu yeesho soo dejinta iyo dhoofinta korontada.
Iswiidhan gudaheeda, korontada waxaa laga soo saaraa dhowr ilood oo kala duwan. Inta badani waxay ka timaadaa ilo tamareed oo dib loo cusboonaysiin karo sida biyaha, hawada iyo cadceedda. Kaliya ku dhawaad 2 boqolkiiba ayaa laga soo saaraa tamarta shidaalka ah.
Baahida loo qabo korontadu waxaa xaqiiq ah inay kordhi doonto mustaqbalka. Sababta tani waxay tahay inaynu iibsanayno gawaadhi badan oo elekteroonig ah iyo in shirkado dhowr ahina ay u wareegayaan waxsoosaarka aan shidaalka la isticmaalayn. Xaaladaha cusub waxay isu rogaan baahiyo cusub oo dul koraya mashiinada korontada dhaliya, mulkiilayaasha shabakadda korontada (elnätsägare) iyo adigaba - marka aad tahay isticmaale korontada ah.
Nord Pool, isku baddalka korontada ee Nordic, ayaa dajisa waxaa loo yaqaan qiimaha hadda (spotpris). Qiimaha hadda (spotpris) waa qiimaha shirkada korontada aad ka heshaa ay kusoo iibsato korontada taasoo ay sii iibiso. Waxa uu Nord Pool ka dhigan yahay “jumladlaha korontada”, halka shirkada aad korontada ka heshaa uu ka dhigan yahay “sii iibiye”. Sawirkan, annaga oo ah Tekniska verken waxa aanu ka dhigan nahay “gawaadhida xammuulka ah” ee usoo qaada korontada guriga.
Waxaa jira arrimo badan oo saameeya qiimaha korontada. Tusaale ahaan, si loo gaadho yoolalka cimileed ee la sheegay, waxa aynu ubaahanahay inaynu ku baddalno korontada laga soo saaro shidaalka koronto laga dhaliyay ilaha tamareed ee la cusboonaysiin karo. Iyadoo soo saarista tamareed ee la cusboonaysiin karaa - hawada iyo cadceedda, tusaale ahaan - ay kordhayaan, laakiin sidoo kale ay ku xidhan yihiin cimilada, waxaynu arki karnaa isbedello ka sarreeya intii caadiga ahayd marka ay noqoto qiimayaasha korontada.
Halkan riix si aad wax xog dheeri ah uga ogaato korontada hadda iyo si aad u akhrido tilmaamaha kuu tilmaamaya waxa aad samayn karto si aad uyarayso qarashka.
Waxaa jira faa’idooyin iyo khasaaro badan oo la xidhiidha heshiisyada qiimaha go’an (fast pris) iyo qiimaha isbedbeddelaya (rörligt pris). Marka heshiiska qiimaha go’an (fast pris), qarashaadkaagu waxa ay ahaaneen kuwo isku mid ah oo aan isbeddelayn, laakiin marka ay noqoto heshiisyada qiimaha isbedbeddalaya (rörligt pris) qiimuhu waa uu isbedbeddalayaa marka bilaha lays barbardhigo. Wax badan ka ogow heshiiyada kala duwan ee Bixia ay bixiso.
Iswiidhan waxay u qaybsan tahay afar gobol oo koronto ah. Korontada gobolka 1 waxa weeye woqooyiga dalka, halka korontada gobolka 4 ay ka tahay koonfurta.
Inta badan ee soo saarka korontada Iswiidhan waxaa laga soo saaraa woqooyiga, halkaasoo laga dhaliyo biyaha. Gobolkan, korontada lasoo saaro ayaa ka badan baahida. Xaaladu waa caksiga marka ay noqoto koonfurta dalka, halkaasoo isticmaalayaashu ay ubaahan yihiin koronto ka badan inta lasoo saaro. Iyadoo la eegayo kala duwanaanshiyaha wax soo saarka iyo baahida ee dalka gudihiisa, waxaynu ubaahanahay inaynu korontada ka qaadno woqooyiga oo gayno koonfurta.
Markasta oo korontada lagu gudbiyo shabakadda, waxaa jira daldaloolo, loo yaqaan “khasaare gudbineed”. Sidaa awgeed, waxaa fiican in loo qaybiyo soo saarka korontada si isku mid ah dalka oo dhan halkii kaliya lagu koobi lahaa koonfurta. Xuduudaha udhexeeya gobolada korontada waxa ay sidoo kale sheegayaan meelaha shabakadda qaranka ay awoodeeda inay ugudbiso korontada loo baahan yahay si buuxda ay xaddidan tahay. Ujeedada ka dambaysa kala qaybintu waxa ay tahay in laga dhigo mid faa’ido badan soo saarta si markaasi loo qaybiyo soo saarka korontada qaab isku mid ah tanoo markaasi iyaduna yaraynaysa baahida loo qabo gudbinta korontada.
Qaybintu waxay ka dhalatay kiiskii 2011, halkaasoo Iswiidhan lagagaga warbixiyay Maxkamadda Yurub waayo mararka qaar, waxa aynu xaddidnay udhoofinta korontada Denmarka maalmo jiilaal oo qabaw.
Kaliya shabakadda korontadu (elnätet)ee Iswiidhan iskua xidhna laakiin sidoo kalena waxay ku xidhan tahay dalalka kale ee Yurub. Tani waa mihiim waayo labadeenuba waxaynu soo dajisanaa dhoofinaana korontada.
Ma jirto yaraan ay ku yartay korontadu Iswiidhan ee waa maxay sababta aynu ugu baahanahay in lasoo dajiyo korontada? Waayo wakhti xaadirkan ma haysanno awood aynu ku kaydsan karno koronto aad ubadan – waayona korontada waxaa loo tixgelin karaa inay tahay “badeeco si dhakhso ah uxumaata” – korontada aynu soo saarno waa in la isticmaalo halkan lana isticmaalaa hadda. Tani waa sababta aynu u iibino inta dheerig ah unasoo iibsano in dheeri ah wakhtiyada qaar marka aynaan innagu in innagu filan lasoo bixin si aynu udaboolno baahida. Waayo isticmaalka korontada iyo soo saarkeedu si joogto ah ayuu isu badbeddalayaa, korontada aaa wakhti kasta laysu gudbiyaa – labadaba Iswiidhan dhexdeeda iyo dalalka kale ee Woqooyiga Yurub. Xidhiidhada aynu la leenahay dalalka kale waxay sidaa awgeed inna siinayaan fursada lagu helayo korontada loo baahan yahay marka loo baahan yahay. Ka ogoow xog dheeri ah sida nidaamka korontadau ushaqeeyo adoo ka helaaya xogtaasi Swedish Energy Markets Inspectorate.